Kompetencje przyszłości – jakie umiejętności będą dla naszych dzieci najważniejsze, gdy dorosną? Jakie najbardziej przydadzą im się w dorosłym już życiu? Które z nich są tymi najbardziej uniwersalnymi, na które powinniśmy już dziś postawić, by w przyszłości przyniosły im najwięcej korzyści?

Pamiętacie świat 20, 30 lat temu, gdy niektórzy z nas zaczynali przygodę z edukacją? Które z wówczas wpajanych i wyuczonych umiejętności wykorzystujecie dziś w swoim życiu? Które z nich były na tyle uniwersalne, by dziś, w tak szybko zmieniającym się świecie, były równie wartościowe, co wtedy? Spróbuję na to pytanie odpowiedzieć. Wskażę wśród wielu niewątpliwie ważnych kompetencji te, które są najbardziej uniwersalne i bardzo przydatne w życiu dzisiaj małego, a w przyszłości dorosłego człowieka.

Oto 5 z nich:

1.Samoświadomość.

Samoświadomość dziecka. Niezwykła umiejętność czytania przez dziecko własnych emocji, potrzeb, a także własnych możliwości. Świadomość własnych talentów, mocnych stron, umiejętności, tego co w sobie lubimy, co potrafimy robić dobrze, a także tego, co wymaga jeszcze poprawek, dalszej pracy nad sobą. To bezcenna wartość, która pomaga znaleźć dla siebie miejsce i dostosować do szybko zmieniającej się rzeczywistości. Niestety nawet my dorośli rzadko znajdujemy chwilę, by pomyśleć w czym jesteśmy dobrzy, co nas uskrzydla, w czym czujemy się mocni, a co chcielibyśmy jeszcze poćwiczyć, udoskonalić. Jeśli my tego nie robimy sami jako rodzice, nie nauczymy tego również naszych dzieci. Warto więc każdego dnia zatrzymać się na chwilę i pomyśleć, co zrobiłem dziś dobrze, w czym byłem najlepszy, co sprawiło mi prawdziwą radość. To taki moment autentycznej autorefleksji, poprzedzonej codziennym doświadczaniem siebie, sprawdzaniem w różnych sytuacjach, działaniem, życiem po prostu. Tego można się nauczyć. I tego możemy nauczyć nasze dzieci.

2.Samodzielność, kompetencja pielęgnująca odwagę.

To inaczej zdolność dziecka do zarządzania samym sobą, inaczej – umiejętność podejmowania decyzji, decydowania o sobie, dokonywania wyborów, a co za tym idzie ponoszenia za nie odpowiedzialności. To również kompetencja kształtująca i pielęgnująca odwagę dziecka. Odwagę działania, wychodzenia poza schemat, a więc i gotowość do popełniania błędów i traktowania ich jako nauki na przyszłość.

Niestety dziś my rodzice rzadko kiedy dajemy szansę, by ta kompetencja stała się kluczową w rozwoju naszych dzieci. Dlaczego? Bo zrobimy wszystko lepiej, szybciej, a może chcemy, by dzieciństwo naszych dzieci trwało jak najdłużej. Czy nie dlatego uchylamy im nieba? Po co mają się męczyć? Jednak brak możliwości decydowania o sobie samym ma ogromny wpływ na nasze poczucie własnej wartości. Jak inaczej można się nauczyć podejmowania decyzji niż właśnie przez samodzielne ich podejmowanie. Już od samego początku pozwalaj dziecku na możliwość decydowania. Zacznij od prostych rzeczy, np. w co ma się ubrać, w kwestiach dotyczących jego pokoju, jego drobnych własności. Pozwól dziecku na dyskusje. Nie wymagaj ślepego posłuszeństwa, bo ono tłamsi i ogranicza osobowość. Jeśli chcesz, aby dziecko zadawało pytania, wsłuchuj się w nie i rzeczowo odpowiadaj.

3.Budowanie relacji.

Niezwykle ważna umiejętność, której nawet introwertycy powinni się nauczyć. Polega ona na  budowaniu zdrowych kontaktów z rówieśnikami i innymi ludźmi, opartych na wzajemnym szacunku, na zaufaniu, a także otwartości na ich odmienność. Podstawą jej jest empatyczne patrzenie na drugiego człowieka, a więc umiejętność odczytywania emocji drugiej osoby i spojrzenia na świat z jej perspektywy. To także asertywne wyrażanie siebie w kontakcie z innymi, pozwalające na uważne słuchanie i reagowanie na ich potrzeby bez lekceważenia własnych. Ułatwiają one samą komunikację, a także są doskonałą płaszczyzną do wspólnego rozwiązywania pojawiających się konfliktów. To umiejętność, bez której nie funkcjonujemy. Niemal wszędzie i  zawsze żyjemy wśród ludzi. Rzadko kiedy nasza praca nie wymaga kontaktu z drugim człowiekiem, nie mówiąc już o codziennym życiu w rodzinie. Dlatego umiejętność komunikowania się jest jedną z najbardziej kluczowych  i uniwersalnych kompetencji w życiu człowieka.

4.Doświadczanie.

Umiejętność polegająca na możliwości jak najpełniejszego doświadczania i przeżywania przez dziecko rzeczywistości, w której żyje. Tylko dzięki doświadczaniu jest ono w stanie nauczyć się, zapamiętać i zrozumieć otaczający je świat. Ta umiejętność wiąże się z kolejną zdolnością, do przetwarzania faktów, ich analizy, wyciągania wniosków i przekładania ich na codzienne życie. Większość informacji przekazywana w sposób podawczy jest bardzo szybko zapominana, zaś doświadczona, pozostaje na długo, bo zyskuje większy sens.

5.Otwarty umysł.

Ciekawość, Kreatywność, Otwartość i Elastyczność– kompetencje ludzi przedsiębiorczych. Umiejętności, które otwierają umysł, dzięki którym jesteśmy w stanie szybko działać w zmieniającej się rzeczywistości, uczyć się, reagować. To one otwierają nas na większe ryzyko, wzmacniają poczucie, że i tak damy sobie radę, pomagają otwierać się na zmiany. Taka postawa ułatwia radzenie sobie z porażkami, bo przestają one być końcem czegoś, a zaczynają być impulsem do zmiany myślenia, zmiany swojego postępowania.

Dodam jeszcze jedną kompetencję, bez której coraz trudniej odnaleźć się w dzisiejszej rzeczywistości, a zapewne i w przyszłości, gdy cały świat stanie się globalną wioską. Oto: punkt 5,5 – nauka języków obcych – nic dodać, nic ująć.

Kompetencje przyszłości – ich rozwijanie u dzieci wymaga rozsądnego i mądrego wsparcia rodziców, nauczycieli, tutorów, trenerów, coachów dziecięcych i rodzicielskich, facylitatorów. Wszystkich tych, którym prawdziwe dobro dziecka leży na sercu.  Wsparcie powinno przebiegać w sposób holistyczny, całościowy, nadchodząc z różnych środowisk i kierunków, w których obraca się dziecko. Praca tych, którzy są najbliżej, czyli rodziców jest kluczowa aby te kompetencje mogły się dobrze rozwinąć. Tylko wtedy staną się naturalną częścią dziecięcej osobowości i silnego charakteru.

Tego uczymy w Dziecięcej Szkole Latania Niebolandia, na zajęciach w ramach programu Mały Orzeł.

Mały Orzeł. Niebolandia

W ten sposób dodajemy dzieciom skrzydeł!

Agata Szymendera – Coach dziecięcy i rodzicielski.