Dobre cechy charakteru są tym, czego pragniemy dla naszych dzieci. Wszyscy wiemy i wierzymy w to, że to nasz charakter determinuje w ogromnym stopniu nasze życie. Rodzice bardzo często mówiąc o swoich dzieciach, używają sformułowań, które niemal jednoznacznie w ich przekonaniu określają charakter ich dzieci: „On jest taki uparty, zawsze taki był”, „Ona jest taka wstydliwa”. Ile z tego, to rzeczywiście prawdziwy charakter, stały i niezmienny, a ile można w tej młodej osobowości jeszcze ukształtować, zmienić?

Na początek odpowiedzmy sobie na pytanie, czym ten charakter jest?

Charakter najczęściej definiowany jest jako zespół cech wyróżniających dany przedmiot, zjawisko, osobę od innych tego samego rodzaju, np. ze względu na wygląd, postać, działanie czy zachowanie. W psychologii, charakter rozumiany jest jako zespół cech psychicznych danej osoby, które ujawniają się w jej zachowaniu, sposobie bycia, usposobieniu. Dziś pojęcie to w odniesieniu do człowieka, jest częściej zastępowane sformułowaniem – osobowość.

Wszystkie dzieci rodzą się z wyjątkową osobowością. Zauważamy to już u bobasów. Jeden różni się od drugiego.  Staje się to wyraźne szczególnie wtedy, gdy na świat przychodzi nasze drugie dziecko i jest zupełnie inne od pierwszego. Prawda?

Jest wiele czynników kształtujących ludzki charakter. Zalicza się do nich cechy:

  • dziedziczono-wrodzone – przekazywane przez rodziców, to wrażliwość na określone rodzaje bodźców, a także predyspozycje, które pozwalają rozwinąć uzdolnienia, nabyć indywidualny sposób postępowania w różnych sytuacjach
  • środowisko biologiczne – człowiek żyje w określonym środowisku biologicznym, zróżnicowanym chociażby geograficznie, zmusza ono go do przystosowania się do określonych warunków, a tym samym w specyficzny sposób kształtuje charakter.
  • środowisko społeczne – człowiek przyjmuje reguły postępowania w oparciu o różnorodne doświadczenia społeczne, czy chociażby wymagania grupy w której funkcjonuje. Warto tu zaznaczyć, że szczególnym rodzajem środowiska społecznego jest właśnie rodzina.
  • wychowanie – na reguły naszego postępowania ogromny wpływ ma rodzina ale i inne instytucje, choćby szkoła. Osobowość jest kształtowana przez wyzwalanie w niej pożądanych stanów takich jak rozwój, samorealizacja czy samoświadomość.

Niestety nie wszystkie cechy,  z którymi mamy do czynienia u dzieci są wspaniałe i wielkie. To, jak rozwijają się później w życiu, zależy głównie od tego, jak my rodzice na nie patrzymy, a przede wszystkim, jak na nie reagujemy. Wielu rodziców traktuje zachowanie swoich dzieci jako oznakę charakteru, myśląc, że tak już jest i będzie.

Jesteśmy tacy jak sami o sobie myślimy.

Jeśli chcesz wiedzieć kim są twoje dzieci, zapytaj je co o sobie myślą. Czy myślą, że są inteligentne, mądre, szczęśliwe? Bardzo ważne co powiedzą, bo to będzie najszczersza prawda o nich samych.

Jeśli chcemy budować swój charakter, trzeba zacząć od zaszczepienia w swym umyśle niezwykłej myśli o sobie samym. To nasze myśli stają się naszymi słowami, słowa zaś czynami. Działania, stają się naszymi nawykami, a te z kolei budują nasz charakter. To bardzo ważne, bo to charakter w gruncie rzeczy określa nasze życie.

Uważaj na swoje myśli, stają się słowami.
Uważaj na swoje słowa, stają się czynami.
Uważaj na swoje czyny stają się nawykami.
Uważaj na swoje nawyki, stają się charakterem.
Uważaj na swój charakter, on staje się twoim losem

Frank Outlaw 

Aby uwierzyć, że jacyś jesteśmy, musimy tak o sobie myśleć. Aby nasze dzieci w dobrze o sobie myślały i tak też się czuły, musimy na początek nazywać ich zachowania w sposób, który pozwoli im uwierzyć, że to element ich charakteru.

Wiara ta jest jak ziarenko, które kiełkuje, gdy dostatecznie długo i wytrwale je podlewamy. Gdy dziecko słyszy opinię o sobie, odpowiednią ilość razy, to wiara w tą opinię, jak to ziarenko, rozwinie silne korzenie w jego umyśle i stanie się jego przekonaniem o sobie samym. „Zaopiekowałeś się pieskiem, nakarmiłeś go i wyczesałeś. Zachowałeś się bardzo odpowiedzialnie”. „Jesteś bardzo odpowiedzialny”. Dziecko w pewnym momencie przestanie o tym myśleć tylko w kategorii konkretnego zachowania, a zacznie o sobie myśleć – „Jestem odpowiedzialnym dzieckiem.”

Dawaj dziecku przykłady zachowań,  kiedy wykazało szczególną cechę w odpowiedni sposób. Nazywaj je, używając przy tym przymiotników, które nazywają cechy charakteru. Jeśli nie możesz znaleźć przykładów z jego życia, podaj swoje przykłady. Jeśli je zrozumie to szybko zaadaptuje na własny grunt. Podając przykłady dobrze jest mówić o ich pozytywnym wpływie na nasze życie.

W ten sposób możemy dać dzieciom te cechy, które w przyszłości pomogą im zbudować udane i szczęśliwe  życie.

Jakie cechy są tymi wartościowymi, na które powinniśmy zwrócić szczególną uwagę? No i najważniejsze, dlaczego akurat one?

Oto 20  najważniejszych cech naszego charakteru, które sprawiają, że nasze życie jest wartościowe, a tym samym przybliżają nas do sukcesu.

Aktywność – bycie aktywnym dodaje energii i wigoru, poprawia nastrój, uszczęśliwia. Zadbajmy więc o to, by odciągnąć dzieciaki od telewizora, komputera i zapewnić im ruch na świeżym powietrzu. Dla nas rodziców to również świetna sprawa na odstresowanie np. po pracy. To wszystko dla naszego zdrowia, dla ciała, ale i umysłu. A więc obowiązkowo: basen, rower lub choćby zabawa w podchody, która wyciągnie z domu całą rodzinę, a dodatkowo sprawi wszystkim wiele frajdy.

Ambicja – jest naszym motorem do działania i osiągania sukcesów. Ma ona to do siebie, że zawsze pozostaje nienasycona. Jest jak nasz wewnętrzny system motywacyjny, który sprawia, że pragniemy wciąż więcej i więcej. To właśnie dzięki ambicji dokonuje się rzeczy prawie niemożliwych. Więc jeśli chcemy coś osiągnąć, a jesteśmy ambitni i pracowici, to na pewno to osiągniemy. Jak rozwijać ambicje u dziecka? Przede wszystkim nie wyręczać malucha. Pozwólmy dzieciom samodzielnie (choć czasem bardzo się spieszymy) jeść, ubrać się, czy zasznurować buty. To zaprocentuje w przyszłości. Zachęcajmy do wykonywania samodzielnie prostych czynności. Stwórzmy dziecku pole do działania, ale przede wszystkim bądźmy cierpliwi. Stawiajmy proste cele do zrealizowania, odpowiednio dostosowane do jego wieku i możliwości. Cele te stopniowo powinny być coraz bardziej ambitne. Gdy pozwolimy naszym pociechom odnosić swoje małe sukcesy, ale czasem też ponieść porażkę, wyrosną na samodzielnych, pewnych siebie, ale nie zadufanych w sobie dorosłych.

Asertywność – zachowanie asertywne pozwala nam na mówienie wprost, konkretnie, tego co czujemy i myślimy. Takie zachowanie daje nam poczucie zgody z samym sobą, spójności z własnymi poglądami i potrzebami. Rodzi się większy szacunek do nas samych. Dzięki temu czujemy się lepiej, nie musimy kłamać, a i inni, choć  mogą się z naszym zdaniem czasem nie zgadzać, bardziej nas szanują za szczerość, niż gdybyśmy oszukiwali.

Dzielę się swoimi opiniami, nie krzywdząc przy tym innych.

Czułość – okazywanie uczuć ważnym dla nas osobom nie jest oznaką słabości. Wręcz przeciwnie. Okazuj swoją miłość i troskę rodzicom, rodzeństwu i bliskim przyjaciołom. Jest to oznaką siły i pewności siebie. Jeśli tak czujemy i mamy taką potrzebę to dlaczego mielibyśmy się tego wstydzić. Ludzie, którzy potrafią okazywać uczucia, mają większe wsparcie wśród najbliższych i potrafią nawiązywać lepsze relacje z innymi ludźmi.

Ciekawość – świat jest fascynujący, a chęć dowiedzenia się o nim jak najwięcej, świadczy o naszym otwartym umyśle, inteligencji i mądrości. Świetnym sposobem na rozwijanie ciekawości u dzieci jest zabawa, której celem jest dowiedzenie się czegoś nowego każdego dnia. To gra świetnie rozwijająca umysł. Dla wszystkich, dla rodziców także. Bądźmy otwarci na nowe rzeczy. Zadawajmy pytania i szukajmy na nie odpowiedzi. Gdyby nie ludzka ciekawość do dziś pewnie siedzielibyśmy w jaskini, a nie odkrywali coraz to dalsze zakątki świata. Z ciekawości wynika nasz postęp, nowe odkrycia, wynalazki. A kluczem do tego wszystkiego są pytania.

Charyzma –  niektórzy mają to coś w sobie, co powoduje, że w naturalny sposób przyciągają do siebie innych. Świetnie budują relacje, wpływają na swoje otoczenie w dobry sposób i powodują, że ludzie w ich towarzystwie świetnie się czują. Tacy ludzie tworzą przyszłość, a nie podporządkowują się jej. Szybciej realizują swoje marzenia, bo zaszczepiają swą ideę innym, a ci chętnie pomagają im ją realizować. .

Entuzjazm –  bycie pasjonatem, pozytywnie zmotywowanym, zabierającym się do działania z dużym zapałem daje radość z wykonywanych zadań. Takie podejście do życia sprawia, że zadania stają się dla nas nie tylko bardziej fascynujące ale i łatwiejsze. Cieszmy się więc tym co robimy. Nawet przyziemne rzeczy jak przygotowanie rodzinnej kolacji może być przygodą, jeśli tak do tego podejdziemy. Takie radosne podejście do życia, a nie myślenie w kategorii „muszę”, ma bardzo dobry wpływ na nasze samopoczucie i na samopoczucie naszych bliskich. Jak uczyć tego dzieci?

To proste. Z małych rzeczy rób wspólną zabawę.  Z pielenia w ogródku, konkurencję na znalezienia chwastu z najdłuższym korzeniem, z mycia łazienki, zabawę połączoną z kąpielą. Pamiętacie jak kiedyś dzieci lubiły froterować podłogę, albo przygotowywać pościele do magla? Jak myślicie dlaczego?

Wytrwałość i zaangażowanie – to również wartości i cechy, które mają ogromny wpływ  na osiąganie sukcesów, nawet tych najmniejszych przez dzieci. Co zrobić, gdy dziecko podejmuje wyzwania, ale gdy tylko pojawia się przeszkoda, porzuca je? Najprostsze rozwiązanie, to motywować je. Jak? Poprzez pochwały, nagrody i pozytywną uwagę rodzica. Nazywaj rzeczy, które ci się podobają w zachowaniu dziecka –„podoba mi się, że przed rozpoczęciem pracy, sprawdziłeś czy masz wszystko, co jest ci potrzebne do zrobienia tego projektu” .  Uświadom dziecku, że rozwiązywanie problemu lub dążenie do celu, to proces, który dzieli się na kolejne etapy. Ogromną wartością stanowi pokonanie każdego z tych etapów, gdyż każdy kolejny mały krok, przybliża je do sukcesu.

Decyzyjność i samodzielność – umiejętność podejmowania decyzji to coś co prowadzi nas w określonym kierunku. Umiejętność myślenia o tym co dla nas samych będzie najlepsze, analizowania ewentualnych skutków podjętych decyzji. Niektóre decyzje są trudne, ale trzeba zdawać sobie też sprawę z tego, że nie podjęcie decyzji też jest decyzją samą w sobie. Zaufaj sobie, uwierz, że wszystko co robisz jest dla twojego dobra i dokonaj wyboru. Dziecko też powinno już od najmłodszych lat uczyć się podejmować decyzje. Jeśli we wszystkim wyręczać je będzie mama, nigdy nie nauczy się jak to robić. Można zacząć od małych rzeczy typu, wybór ubrania do szkoły. Nawet gdyby przez chwilę miało zmarznąć, musi to poczuć na sobie, by następnym razem wiedzieć co zmienić. Pozwalajmy dzieciom wybierać (oczywiście w miarę możliwości i z rozsądkiem. Niech wiedzą, że ich zdanie jest ważne i niech uczą się konsekwencji własnych wyborów. Nie chcemy przecież, by w dorosłym życiu przyszło do nas z pytaniem, czy ta kandydatka na żonę jest dobra, a ten kierunek studiów słuszny, a ten kolor ścian w pokoju odpowiedni. Dodatkowo, cechy te niesamowicie szybko budują poczucie własnej wartości.

Staranność – jak już coś robisz, rób to dobrze, a najlepiej jak będziesz to robić z sercem i z pasją. Jeśli od dziecka nie będziemy wymagać, by pracowało starannie i najlepiej jak potrafi, tak na 100%, to niestety, ale w żadnej dziedzinie życia tej staranności już nie wypracuje. A to niezwykła wizytówka człowieka. Świadczy o jego podejściu do życia. To przez jej pryzmat często jesteśmy oceniani przez innych i to ona gwarantuje nam sukcesy w wielu dziedzinach życia.

Odpowiedzialność – być odpowiedzialnym, to zdawać sobie sprawę z konsekwencji działania naszego i innych i omijać te działania, które mogą komukolwiek przynieść szkodę; brać na siebie ewentualne negatywne konsekwencje swoich działań, lub działań które nadzorujemy. Nie zapominajmy, że każdego dnia robimy coś, co wpływa też na życie innych ludzi. Nie możemy tego faktu lekceważyć. Osoba odpowiedzialna powinna być świadoma konsekwencji swego postępowania i gotowa je ponieść. Ludzie odpowiedzialni, to ludzie, którym możemy ufać i na nich polegać.

Zaufanie – człowiek godny zaufania robi właściwe, dobre rzeczy, nawet jeśli inni robią złe i namawiają go do tego samego. Jeśli coś mówi, mówi poważnie, tzn., że jeśli coś obiecuje, dotrzymuje danego słowa. Ludzie mogą mu zaufać, wierzyć jego obietnicom i zobowiązaniom. Jest uczciwy i szczery. Zawsze mówi prawdę. Jeśli ludzie komuś ufają, to pozwalają mu na więcej. Wiedzą, że zrobi właściwą rzecz, nawet jeśli go nie będą pilnować. Należy pamiętać, że zaufanie buduje się małymi kroczkami, zaś stracić je można bardzo szybko. Ludzie, których obdarzamy zaufaniem, odwzajemniają się tym samym. Dzieci też lubią gdy darzymy je zaufaniem.

Odwaga – to najważniejsza z cnót, bo gwarantuje wszystkie inne- mawiał Winston Churchill. Odwaga potrzebna jest nam niemal na każdym kroku, bez niej nic nie osiągniemy. Dlatego tak ważną rzeczą jest, by nauczyć siebie i nasze dzieci oswajać lęki i przezwyciężać strach.  Dzięki odwadze idziemy na przód, bo nie boimy się marzyć. Wyrażamy swoje zdanie i bronimy go. Zadajemy pytania, oczekujemy satysfakcjonujących nas odpowiedzi. Podejmujemy nowe wyzwania, bez obawy przed ewentualną porażką.  Najważniejsze, by umieć wziąć głęboki oddech i zrobić to, co wcześniej budziło nasz niepokój, choć wiedzieliśmy, że bardzo nam na tym zależy, bo tylko w ten sposób możemy to osiągnąć.

Komunikatywność – ludzie z natury nie są samotnikami. Jesteśmy osobnikami stadnymi. Dlatego, aby było nam dobrze z innymi musimy umieć się z nimi odpowiednio komunikować. Umiejętność zagajenia, by poznać nowe osoby też jest niezwykłą wartością, szczególnie jeśli dotyczy dzieci, choć wiem, że i nie jeden dorosły ma czasem z tym problem. Tymczasem umiejętne nawiązanie ciepłej relacji, to gwarancja sukcesów, często nie tylko na polu osobistym, przyjacielskim, ale i później, zawodowym.  Dodatkowo, umiejętność współpracy w grupie daje możliwość osiągania jeszcze lepszych rezultatów, niż gdybyśmy robili te same projekty w pojedynkę. Uczmy więc dzieci nawiązywania relacji, umiejętnej komunikacji i współpracy.

Hojność  i pomoc innym – warto włączać się wraz z dziećmi w akcje charytatywne, zbiórki żywności i zabawek, zostać wolontariuszem albo po prostu pomóc sąsiadce czy komuś z rodziny. Szczodrość sprawia, że lepiej się czujemy zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Ponadto, przygotowując paczkę na święta dla potrzebujących uwrażliwiasz dzieci na drugiego człowieka. Niestety, znam dzieci, które nie miały pojęcia, że w Polsce są tacy, którzy nie mają domu, czy zbierają pieniądze na chleb dla swoich dzieci, że nie mają telewizora i że nie wyjeżdżają na wakacje. Jeśli nie uwrażliwimy młodego człowieka na potrzeby drugiego, stanie się niewrażliwym dorosłym. A nie o takie społeczeństwo nam przecież chodzi.

Kreatywność – dziś to właśnie ona wydaje się czymś dużo bardziej potrzebnym w życiu,  niż sucha, szkolna  wiedza.  Fantazja, kreatywne i twórcze podejście do życia, połączone z umiejętnością adaptowania się do różnych sytuacji, bez zatracania samego siebie, to droga do sukcesu.  Więc sam żyj z otwartą głową, tańcz, maluj, pisz wiersze, twórz. Zachęcaj do tego dzieci. Baw się z nimi w zabawy w których będą szukać innych rozwiązań sytuacji, innego zastosowania dla zwykłych codziennych przedmiotów. Ucz spostrzegawczości. Pamiętaj, ludzie o otwartych umysłach lepiej radzą sobie wżyciu i trudnych sytuacjach. Szukają rozwiązań, a nie problemów. Są bardziej optymistycznie nastawione do tego co je spotyka, bo wierzą, że ze wszystkim sobie poradzą.

Optymizm – „Każdy dzień to nowy początek. Mogę zacząć wszystko od nowa i jestem pewien, że wszystko wyjdzie mi na dobre. Jeśli coś jest nie tak, to jest tylko tymczasowe. Zawsze mogę to zmienić. Kiedy jestem smutny, wiem jak mogę sobie pomóc, by poczuć się lepiej. Myślę o rzeczach, które są w moim życiu dobre i mam nadzieję, że przyszłość też przyniesie dobre rzeczy.” W każdym dniu szukaj czegoś pozytywnego, co cię uszczęśliwiło. Dzieci codziennie pytaj o najmilszą rzecz jaka je spotkała danego dnia. W ten sposób nauczą się je dostrzegać. Takie myślenie uszczęśliwia i dobrze nastraja na przyszłość.

Wdzięczność – to jedna z najbardziej wzmacniających nas ludzi emocji, jakie jesteśmy w stanie odczuwać. Powoduje, że nasz mózg rejestruje stan zadowolenia. Dlaczego wdzięczność jest taka ważna? Ponieważ uczy nas zauważać to, co w naszym życiu dobre. Ponieważ sprawia, że na naszej twarzy częściej gości uśmiech. Bądźmy więc wdzięczni za to co mamy. Bądźmy wdzięczni za rodzinę, za przyjaciół, za ludzi, którzy wnoszą dobre rzeczy do naszego życia. Doceniajmy to wszystko, cieszmy się tym. Wdzięczność to swoista postawa życiowa. To nasz stosunek do świata. Taką postawą, my dorośli uczymy dzieci, że w życiu są ważniejsze rzeczy niż dobra materialne.

Szacunek – traktujmy innych tak, jak sami chcemy być traktowani. Każdy człowiek jest wartością. Szanuj, a będziesz szanowany. Nawet wtedy, gdy ludzie mają inne zdanie od twojego. Kiedy coś robisz, pomyśl o innym człowieku. Bądź dobrym przyjacielem, nie plotkuj na temat innych ludzi za ich plecami.  Myśl o nich nawet jeśli nie są blisko ciebie.  Gdyby wszyscy na świecie kierowali się szacunkiem do drugiego człowieka, wiele złych rzeczy po prostu by się nie wydarzyło. Szacunek, to jedna z najważniejszych wartości, którymi powinniśmy się kierować. Dlatego to jedna z pierwszych wartości, którą powinniśmy wpajać naszym dzieciom.

Poczucie humoru – poczucie humoru świadczy o inteligencji. Zaś codzienna radość życia, o wdzięczności, docenianiu tego co w życiu mamy. Optymizm, to spełnione podejście do życia, które daje nam frajdę, nawet wtedy gdy stawia przed nami przeszkody. Poczucie szczęścia to kwintesencja naszych myśli, słów i czynów. Ludzie, którzy czują się szczęśliwi, mają poczucie humoru, są optymistami są zdrowsi. Skądś wszak wzięło się to przysłowie: „Śmiech to zdrowie”
Jestem więc szczęśliwa. Mam szczęśliwe myśli i bardzo dobrze się z tym czuję. Uczę dzieci żartować, razem wygłupiamy się i opowiadamy sobie dowcipy. W ten sposób uczą się także śmiać z samych siebie, ze swoich słabostek. Tym samym uodporniają się na ewentualną krytykę innych, gdy ci te słabostki będą próbowali wyśmiewać.

Oprócz dobrego wykształcenia jakim chcemy obdarować nasze dzieci i umiejętności w różnych dziedzinach życia, w jakie je wyposażamy, ogromny wpływ na odnoszenie przez nie sukcesów będzie miała ich osobowość. To ona odpowiada za osiąganie wysokich wyników w nauce. To ona pomaga radzić sobie ze stresem, z trudnościami. To ona też odpowiada za to czy czujemy się szczęśliwi czy nie. Dlatego tak ważne jest to, jakie wartości wpoimy naszym dzieciom, by tymi szczęśliwymi ludźmi naprawdę się poczuły.

Do dzieła więc, bo to co najważniejsze dzieje się każdego dnia. Drogi rodzicu, bądź takim, jakim chciałbyś widzieć swoje dziecko, a wówczas wszystkie drogi prowadzić będą do tego, by cechy te stały się cechami twojego dziecka.

Jeśli chcesz pomóc  swojemu dziecku, ale sam do końca nie wiesz jak,  zadzwoń  663 922 199.

Agata Szymendera – Coach dziecięcy i rodzicielski.